Succesfactoren zelfsturing

Zelfsturing: makkelijk in te voeren of niet? Veel organisaties zijn al bezig om zelfsturende teams zo succesvol mogelijk te laten opereren. In ons internationaal onderzoek hebben we onder andere gevraagd naar de factoren die van invloed zijn op het succes van zelfsturing. Wij hebben alle bevindingen en onze eigen ervaringen gebundeld en kwamen tot 6 factoren die een zelfsturend team tot een succes kunnen maken. Wilt u weten hoe u deze succesfactoren ook in uw eigen organisatie kunt toepassen, neemt u dan gerust contact met ons op.

1. Richt de omgeving in op samenwerking

Het werkklimaat, processen en systemen en de ‘ruimte’ waarin het team functioneert zijn allemaal factoren die op zelfsturing aangepast moeten worden. Het optimaliseren van de omgeving levert een belangrijke bijdrage aan de effectiviteit van zelfsturende teams. Door in een passende ruimte (zowel fysiek, als emotioneel en intellectueel) te werken met de juiste mate van facilitering zijn individuele teamleden in staat om meer te experimenteren en samen te werken.
 

2. De kunst van leidinggeven wordt de kunst van kaders stellen

Vrijheid ontstaat bij de gratie van duidelijke kaders. Na het geven van vertrouwen is dit de belangrijkste taak voor het management. Dit betekent dat het topmanagement niet minder met aansturing bezig is, maar juist meer en anders! Zonder kaders gaat het team uiteindelijk zijn eigen gang (in de meest positieve zin van het woord) totdat de leidinggevende hiërarchisch ingrijpt. Bij succesvolle organisaties geeft de top – ondersteund door de staf – duidelijke kaders mee en monitort deze kaders. De monitoring van de kaders vraagt een ondersteunende en coachende leiderschapsstijl. De leidinggevende of coach is daarnaast vooral bezig de teams te helpen om zich verder te ontwikkelen. Kennis van en ervaring met het werk is voor het management niet meer noodzakelijk, dit vergroot namelijk de valkuil om inhoudelijk in te grijpen.
 

3. Zelfsturing vraagt om een investering in teams én in organisatie

Het geworstel wordt niet veroorzaakt door het falen van teams, maar doordat hardnekkige management opvattingen niet worden aangepakt. Het ligt voor de hand dat wanneer de organisatie – en het topmanagement als dragers van de organisatie – niet gecommitteerd is aan het concept, de kans van slagen een stuk kleiner wordt. Dit uit zich niet alleen in het creëren van de juiste omgeving, maar ook in het voorkomen van ongewenste bemoeienis. Bijna 50% van de organisaties in ons onderzoek geeft aan dat onnodige bemoeienis vanuit management een belangrijke reden is voor het mislukken van autonome teams.

4. Besteed aandacht aan relaties

Het concept van zelfsturende teams moet passen bij het doel, de waarden en de strategie van de organisatie. Dus niet simpelweg omdat anderen in de sector het ook doen! Daarnaast moet de relatie tussen het team en de hiërarchie worden gemanaged om te voorkomen dat er op de verkeerde momenten en op de verkeerde onderwerpen wordt ingegrepen. En ten slotte doet het team er slim aan om te investeren in de relaties met andere teams om de gezamenlijke doelstelling van de organisatie te realiseren. Medewerkers hebben behoefte aan een gezamenlijk doel waarin deze relaties tot uitdrukking komen.

5. Neem de tijd! Zelfsturende teams zijn niet van de een op andere dag in te voeren

De implementatie is een uitdaging voor zowel het management als de teams. Telkens zal er gereflecteerd moeten worden of er gewerkt wordt volgens het afspraak, of de kaders werkbaar zijn en of de voorwaarden in de organisatie bijdragen aan zelfsturing voor teams. Zelfsturing is een paradigmashift die om gedagsverandering op vele niveaus vraagt. Teams zullen ervaring op doen met informatie interpreteren en zelf beslissingen nemen. Leidinggevende zullen leren om zaken los te laten en te coachen in plaats van te sturen. De organisatie en hiërarchie zullen ook opnieuw gedefinieerd worden.

6. Reflecteer regelmatig over hoe teams en management zelfsturing ervaren

Alleen als je als teams, leidinggevenden en MT in staat bent om met elkaar de verwachtingen en bevinden te delen en ervan te leren, kun je als organisatie erin slagen om autonome teams werkbaar te krijgen.