Reisverslag studiereis China

Zondag 16 september 2018. Buiten heerst supertyphoon Mangkhut, team Rijnconsult heeft zich verschanst in een hotel in het binnenland, in Huizhou, een stad met 3 miljoen Chinezen en 6 Nederlanders. Engels wordt er mondjesmaat gesproken, Google Translate is onmisbaar. Tijd om de eerste indrukken van een mooie reis te verwerken, al zal het de komende weken nog wel wat gisten in onze hoofden.

Zondag start in Shanghai met drie inleidingen over de Chinese mindset, over de Road & Belt Initiative (reversed colonialism, check maar even op Google waar ze mee bezig zijn), over het bedrijf Haier, dat megagroot is en westerse bedrijven opkoopt als waren het dim sums. Ook bijzonder: ze hebben een Semco-style organisatie-filosofie, gebaseerd op eigen ondernemerschap in het bedrijf voor alle medewerkers. De organisatie bestaat uit 1.000 kleine bedrijven. Afdronk van de dag: de Chinezen hebben een competitatieve cultuur, gericht op snelle excecutie en lopen de Westere bedrijven hard voorbij.  

Maandag verschillende bezoeken aan bedrijven, innovators en incubators. Lijkt heel erg op wat je ook in Silicon Valley of in de Europese innovatiecentra vindt: veel hippe kantoren, met een merkwaardige combi van meer traditionele, vaak overheidsgerelateerde bedrijven. Soms een promopraatje van een PR mevrouw, soms echt een gesprek over wat hen drijft en hoe ze dingen doen. Zelf bij een gemeentehuis geweest, die een soort onestopshop is voor 1,5 mln burgers, 50.000 mensen bezoeken het kantoor dagelijks. 3/4 van de producten is ook online te leveren, zag er modern uit. Wat bij zal blijven is het huwelijksloket, uitgevoerd in feestelijk rood en lampionnen en twee trouwzalen, traditioneel en Westers. Eraan gekoppeld ook een gezondheidscentrum, want een check is verplicht voordat je gaat trouwen. En als uitsmijter twee loketten: marriage counseling, en als dat niet helpt: scheidingsaanvraag. Full service customer journey. In de avond een mooi verhaal over de gezondheidszorg in China, en hoe ze apps gebruiken voor de communicatie tussen doktoren en patienten. Saillant detail: AVG kennen ze niet, alle info wordt gewoon gedeeld en dat vindt niemand een issue. Doordat het land zo massief groot is (1,4 mrd mensen) heb je als snel heel veel gebruikers, waardoor er weer geld wordt gegenereerd voor snelle doorgroei. De app die werd gepresenteerd had al snel 2 miljoen gebruikers ... Die omvang maakt ook dat de thuismarkt zo groot is dat de Chinezen producten ontwikkelen voor de Europese markt maar matig interessant vinden. 

Dinsdag zijn we bij NIO geweest, een elektrische autofabrikant, die alleen voor de Chinese markt werkt. De overheid heeft besloten dat alle auto's binnen afzienbare tijd elektrisch moet zijn en creëert daarmee een enorme markt. Ook bij Geely/Volvo springen ze daarop in. Opvallend statement daar: vroeger waren Chinese auto's rommel, nu bereiken ze met gemak de kwaliteitsstandaarden van Audi's en BMW's. alleen tegen veel lagere kosten. De overheid heeft al eerder besloten dat scooters alleen nog maar elektrisch mogen zijn, dat scheelt een bak herrie en vervuiling in de steden. Wel oppassen bij oversteken, je hoort ze niet aankomen en licht aandoen in het donker vinden ze niet nodig.  In de avond een rondetafeldinergesprek met de general manager van Schouten (idd, het trainingsbureau), die vestigingen hebben in Beijng en Shanghai. 20 Chinese trainers, opgeleid door NL-ers. Mooi insights over de cultuurverschillen.

Woensdagochtend heel vroeg in de bus naar Hangzou, 170 km van Shanghai, en de vestigingsplek van Alibaba, de Amazon/BOL/Zalando van China. Helaas alleen een PR-rondleiding in een zeer modern vormgegeven gebouw, zeer strakke presentatieschermen. Tussendoor nog wel wat insights opgepikt, zoals de ambitie van hen om over de hele wereld binnen 1 dag te leveren, en ook gekoelde waren. Letterlijk voorbeeld was een lokale Nederlandse kaasboer die dan via Alibaba zijn boerenkazen direct kan leveren aan de consument, waar deze ook woont. Ook interessant concept is Hema (zeg Gemma), niet de onze, maar een supermoderne supermarkt. Je loopt als klant binnen, scanned de producten die je wilt hebben, die worden vervolgens door order pickers verzameld en binnen 30 minuten bij jou thuisbezorgd. Betalen gebeurt in China massaal via We-chat, hun combi Whatsapp/Instagram/Facebook/Tikkie/Uber/Airbnb/Booking/etc app. Daar kun je werkelijk overal mee betalen, zelf op de kleinste markten, in spelletjeshallen, taxi, hotel, etc. Cash verdwijnt snel, credit cards werken nauwelijks. De banken zijn er niet blij mee, want staan buitenspel. Kanttekeningtje: Tencent (het bedrijf achter Wechat) weet alles van je ... In de middag zowaar tijd voor een kleine toeristisch uitje, prachtig meer/park met pagodes en lotusbloemen en zoals overal veel, heel veel chinezen. Laat in de avond vliegen we naar Shenzhen, een stad naast Hong Kong, 10 miljoen inwoners en minder internationaal als Shanghai. Een moderne metropool, schitterende skyscrapers, duizenden saaie woonflats. 

Donderdag in de ochtend naar de technische universiteit voor colleges. In de middag weer andere bezoeken. Ik werd meegetroond naar BGI, wat een genenbank bleek te zijn, indrukwekkende techniek. Mooi cultuurfenomeen: na elke bezoek wil de gastheer een groepsfoto maken. Wat ze er mee gaan doen, geen idee. Dit was wel de mooiste, met een levensgrote mammoet op de achtergrond. Daarna weer door de spits heen geworsteld naar een avondsessie van een Hong Kongse consultant, Tse, die een goed boek heeft geschreven over het Chinees ondernemerschap. Bij de tien grootste bedrijven van de wereld zijn Alibaba en Tencent de nr 5 en 6, direct achter Microsoft en Google. En harder groeiend dan de Westerse bedrijven. Niet onbekend uit Silicon Valley, maar ook hier de nadruk op 'horizontaal organiseren', ecosystems, netwerkorganisaties als belangrijkste strategie voor succes. Het beeld dat China alleen goed is voor goedkope en kwalitatief matige producten moet worden aangevuld met dat de innovatie hier het hardst gaat, dat er veel zelfvertrouwen is, dat er heel veel geld beschikbaar is en de executiekracht fenomenaal is: als de Chinezen zeggen dat ze iets gaan doen, dan gebeurt het ook, en vaak sneller dan je denkt.

Op vrijdag vertelt Tencent iets over hun structuur, cultuur en strategie, ze imiteren hier de tech companies uit Amerika, alleen dan beter (vinden ze zelf). Zijn veel Europese organisatie nog bezig ‘ agile’ te worden, bij Tencent zit dat al helemaal in de genen. Daarna een mooi verhaal over een Chinees-Australische startup die straatmeubilair gebruiken om mee te spelen, zodat ze beter worden gebruikt, zoals een afvalbak waar je Tetris op kan spelen. In de middag weer meerdere bezoeken en dan in de avond het farewell diner. Zaterdagochtend een wrap-up met een uitgedund gezelschap doordat verschillende advieurs eerder weg zijn gegaan door de dreigende typhoon. Best veel tekst, maar nog maar een fractie van wat we als totale groep hebben meegemaakt in de verschillende parallelsessies. Net als in Silicon Valley herken je veel, of had je erover gelezen. Maar door het met eigen ogen te zien hoe ongelofelijk snel China zich ontwikkelt en aan den lijve mee te maken welke voorsprong ze al hebben (en soms nog hopeloos achter lopen), dat is indrukwekkend en zal verwerkingstijd vragen. Daar komen we later graag op terug.

Lees alle verhalen over de bevindingen van deze studiereis van ons en onze collega's>>

Specialisten

Afbeelding
Diederik Hommes2
Diederik Hommes