Case: samenwerken aan Ontwikkeling
Samenwerken aan ontwikkeling gaat over het verandertraject van de NoordWestgroep (NWG). Een traject waar ik mijn ervaring op het vlak van organisatieontwikkeling, het aanscherpen naar een hoger doel, en het begeleiden van een lerende cultuur, in kon brengen. En mijn werkwijze toe kon passen: coachen op hoofdlijnen, structuur inbrengen, spiegelend en meedenkend op de inhoud.
Aan mij werd de vraag gesteld: denk mee met de NWG in een veranderende omgeving, draag bij aan het worden van een Ontwikkelbedrijf, wees kritisch scherp en breng je zakelijkheid in. De verbinding met het bedrijfsleven en het onderwijs moest worden gemaakt: een ontwikkeling die ik erg stimuleer; en waar ik vanuit mijn achtergrond in het bedrijfsleven veel ervaring mee heb.
Beschut werken blijft nodig
De Sociale werkvoorzieningen in Nederland hebben sinds 2015 te maken met de Participatiewet. Kortgezegd stromen er geen mensen meer in als SW doelgroep. De groepen met afstand tot de arbeidsmarkt blijven desalniettemin bestaan en worden alleen maar complexer en diverser. Naar begeleiding, hulp en “beschut werken” blijft vraag en een grote behoefte.
Bij de Nederlandse sociale werkvoorzieningen werd, en wordt, op deze ingezette verandering, verschillend gereageerd. In een omgeving die ingrijpend verandert, is meebewegen en vernieuwing wenselijk en noodzakelijk. Maar de ene sociale werkvoorziening bouwt af, de ander wordt commercieel, en de derde vindt zichzelf opnieuw uit….
De oproep van Job Cohen van branchevereniging Cedris is om een inclusieve arbeidsmarkt te creëren: een stevig fundament, een publieke sociale infrastructuur om kwetsbare mensen te ontwikkelen en te begeleiden naar werk en hen ook aan het werk te houden. Hij roept op om als Sociale werkvoorziening te kijken naar de eigen expertise, kennis en ervaring: noodzakelijke kennis en expertise om mensen met een arbeidsbeperking aan het werk te helpen en te houden.
Focus naar ontwikkeling
De NWG heeft gekozen en een ambitie opgesteld. Zij willen de focus verleggen naar Ontwikkeling: van werkbedrijf naar ontwikkelbedrijf. Een Strategisch Plan 2025 geeft richting aan dit hoger doel. Het beschrijft de positie die de NoordWestgroep in wil nemen in het veld van werk, met alle veranderingen sociaal en vanuit de wetgeving. Zij wil een organisatie zijn waar ontwikkeling centraal staat en die een maatschappelijke bijdrage levert aan de regio. Dat betekent ook het vinden van andere manieren van samenwerken, (be)sturen, financieren en uitvoeren. Een totaal andere kijk op (samen)werken dan voorheen.
Achtergrond van de nieuw gekozen positie is de visie op de Waarde van Werk en het geloof dat expertise op gebied van ontwikkeling en begeleiding van doelgroepen met afstand tot de arbeidsmarkt hard nodig is, en een onderscheidend vermogen van NWG.
Wat vraagt dat van nieuw gedrag
Deze ambitie vraagt een andere instelling, in gedrag en cultuur van de NoordWestgroep: pro-activiteit, ondernemerschap, samenwerken, leiderschap. En in de verandering ernaar toe: omgaan met weerstand en onzekerheid. Dit alles gaat gepaard met spanning en groeistuipen. De vraag is natuurlijk ook: kan en wil iedereen mee? Hoe groot is de potentie bij de medewerkers NWG? En is de markt rijp? Hoe staan de lokale ondernemers tegenover het idee van sociaal ondernemen?
Mijn visie is dat organisaties sociale systemen zijn, en dat leiderschap en cultuur (samenwerken, leren van elkaar, betrokken medewerkers, open staan voor frisse ideeën) met name bijdragen aan ontwikkeling, het zijn van een succesvol bedrijf en onderscheidend vermogen. Het gebruik maken van de snijvlakken en samenwerkingen met andere sectoren is daarin wezenlijk. Vooral in het kader van leren van elkaar.
Wat zijn aangrijpingspunten?
In een gezamenlijk gesprek kwamen we tot een aantal prioriteiten:
*Er is binnen NWG een specifiek team (Arbeidsintegratie, verantwoordelijk voor testen en begeleiden van medewerkers) met een bijzondere positie, zij zouden de regie moeten voeren op de ontwikkelingen naar binnen en naar buiten toe in de regio
*Teamontwikkeling en individuele ontwikkeling en samenwerking van het managementteam bleef een belangrijk thema. Borging en inslijpen in de dagelijkse praktijk is een mooie rails om daadwerkelijk ander gedrag te laten zien.
*Voor frisheid en actuele inzichten besloten we onderzoek te laten verrichten door studenten. Zij worden opgeleid tot professionals die die vanuit een duurzaamheidsperspectief kunnen denken en handelen. Die oog hebben voor maatschappelijke uitdagingen en het welzijn van anderen en die een positieve bijdrage willen leveren aan een duurzame, rechtvaardige en inclusieve samenleving. Zij gaan onder andere onderzoek doen naar de haalbaarheid in Steenwijkerland, en de meetbaarheid van maatschappelijke impact.
In de laatste maanden is het werken met, en adviseren aan, weerbarstig geweest door Corona maatregelen. Waardoor fysiek bij elkaar komen en Twee-daagsen bemoeilijkt werden. Toch konden we met een grote dosis creativiteit voortgang voor elkaar krijgen.
Het ontwikkeltraject geeft een mooi inzicht in het potentieel onderscheidend vermogen van de NWG: ervaring en expertise in begeleiding op het werk, het coachen op werknemersvaardigheden en het aanbieden van diverse werksoorten en leerlijnen. Zowel extern als intern bij de NoordWestgroep zelf. Deze breedte geeft veel mogelijkheden en kansen om diverse doelgroepen met een afstand tot de arbeidsmarkt, in ontwikkeling te zetten, richting werk te bewegen en zelfredzaam te maken.
Aanpak op hard en zacht
In de begeleiding bij deze verandering in de Sociale werkvoorziening pas ik een paar harde en zachte hefbomen toe, passend bij de situatie en cultuur van vandaag en stretchend naar nieuw gedrag en ambitie naar de toekomst.
Een hefboom is het goede gesprek blijven voeren en opzoeken: in veranderingen gaan verschillen ontstaan en oud en nieuw gedrag botsen.
Hefboom is structuur aanbrengen: een plan dat de operatie ontstijgt en aandacht geeft aan alle aspecten van een verandering.
Hefboom is communicatie: een mooi perspectief schetsen, dat aantrekkelijk is en waar je graag bij aan wilt sluiten. Commitment en draagvlak creëren. Voor de hele omgeving: ondernemers, collega’s, aandeelhouder, onderwijs.
Hefboom is activeren: het team zelf krachtig maken, sterker en onafhankelijker. Wat vind je zelf? Hoe ben je met ontwikkeling bezig? Wat is jouw visie? En wat is daarin je eerste stap? Dicht op de huid gesprekken om professionaliteit te stimuleren.
Hefboom is sturing: inbreng van sturingsmogelijkheden zoals een dashboard, en managementinformatie genereren vanuit de systemen.
De snijvlakken tussen sectoren blijven mij boeien en vooral in het kader van leren van elkaar. Hoe zorg je als sector ervoor dat je open staat voor frisse nieuwe instroom? Hoe zorg je ervoor dat je als zorgsector, overheid of onderwijs leert van het bedrijfsleven en vice versa? Mijn ambitie is om hierin bruggen te bouwen en een helder perspectief te creëren. Ondernemend en transparant in mijn werkwijze, vasthoudend op richting en resultaat.
Over de auteur en organisatieadviseur Andrea Wotte:
Mijn hart klopt voor ontwikkeling van mensen en organisaties. In werk graag mee in een veranderende omgeving aan een krachtige organisatie, bij voorkeur om de maatschappelijke impact te vergroten. Daarnaast ben ik ook fan van de Betekeniseconomie, een maatschappelijke ontwikkeling waarbij de menselijke behoefte aan zingeving en betekenisvol handelen steeds meer het menselijk gedrag bepaalt en het economisch handelen. Meer focus op welzijn en welvaart dan op aandeelhouderswaarde en winst.
