ICT bij de overheid: Verbazing van een adviseur, tevens burger

Na het verschijnen van het Parlementair onderzoek naar ICT projecten bij de overheid had ik verwacht, dat de ICT wereld even stil zou staan. Ton Elias gaf in uiterst heldere bewoordingen aan wat er aan de hand was. En heeft met zijn commissie 10 gezondverstand regels opgesteld. Maar nee, in de omgeving waar wij werken geen paniek, geen ingelaste reviews, geen tijdelijke stops, geen ongeruste wethouders. Het was gewoon stil.

Een greep uit de conclusies: niet in control; beleidsambities worden niet waar gemaakt; zwak project management; onvoldoende inzicht in kosten en baten; contractmanagement is onprofessioneel.
Iedereen die zich in de overheid bezighoudt met ICT weet dit, maar doet er weinig aan. De opdrachtgever houdt zich wel netjes aan de aanbestedingsregels, maar kiest voor de goedkoopste. De opdrachtnemers schrijven (te) laag in, maar weten dat er zeker meerwerk aankomt. Gebruikers zijn onvoldoende in staat om hun eisen en wensen te beperken, en vinden al snel, dat hun situatie niet met een standaardoplossing kan worden behandeld. ICT bouwers zeggen (en dat is nog waar ook) dat alles kan, als je er maar tijd voor neemt en als er maar wordt betaald.
Projecten worden zwak gemanaged, dat lijkt mij ernstig. De meest gebruikte projectmanagementsystemen zijn in heldere stappen verdeeld, met uitgebreide beschrijvingen, trainingen, etc. Als je die systemen gewoon volgt kom je een heel eind. Maar krijgen projectleiders wel de ruimte om die systemen toe te passen?

Sterk in het rapport zijn de 10 BIT regels waaraan een project moet voldoen voordat het wordt gestart (hoofdstuk 6.6). Jammer is het dat deze regels van toepassing worden gesteld op projecten van 5 miljoen euro en meer. Dat geeft ruimte om ‘vals te spelen’: je verdeelt een groot project in kleinere.

Als burger pleit ik ervoor, dat alle ICT projecten, zichtbaar voor de Raad, langs een meetlat worden gelegd. Wat mij betreft zijn de 3 belangrijkste regels: 2. Toon de meerwaarde aan voor gebruikers en samenleving; 4. Reorganiseer en standaardiseer voordat je automatiseert; 9. Openheid en transparantie tijdens uitvoering.

Voor de geïnteresseerde lezer de verwijzing naar het rapport: http://www.tweedekamer.nl/sites/default/files/2021-04/field_uploads/33326-5-Eind...