Zelfsturing: hot or here to stay?

Als er één thema is waar organisaties mee bezig zijn, dan is het wel zelfsturing. 

‘Fijn, zo’n team dat het dichtst bij onze klant staat, ook zelf kan bepalen wat er met die klant moet gebeuren. Dat betekent in ieder geval meer waarde voor onze klanten!’

‘Fijn, mijn medewerkers doen in een zelfsturend team een breder beroep op hun talenten en halen zo meer voldoening uit hun werk. Dat betekent in ieder geval meer tevreden medewerkers!’ 

‘Fijn, geen manager meer die de boel aanstuurt, maar een team dat zichzelf aan de gang houdt. Dat betekent in ieder geval minder kosten aan het management, tel uit je winst!’

Rijnconsult heeft in haar Europese netwerkverband ACE een onderzoek gedaan naar zelfsturende teams. Onze collega Mark Nijssen, promovendus op het gebied van wendbare organisaties, is deskundig op dit gebied. Reden genoeg om hem te vragen naar de belangrijkste bevindingen uit het onderzoek.

Zelfsturing: in ieder geval hot

Je ziet dat veel Nederlandse organisaties bezig zijn met dit thema, omdat het voorbeeld van Buurtzorg furore heeft gemaakt. Dit succes willen andere organisaties ook. Slechts 2% van de respondenten geeft aan er geen behoefte aan te hebben.

Het leuke aan dit onderzoek is dat het in Europees verband is gedaan. Het thema speelt zeker ook in andere landen, alleen dan meer in de vraag naar meer autonomie in teams. De begrippen zelfsturing of zelforganisatie, zoals die in Nederland worden gebruikt, neigen meer naar onafhankelijkheid van de rest van de organisatie, alles regelt zo’n team zelf. Uit het onderzoek blijkt dat die onafhankelijkheid juist niet wenselijk is.’

Invoering van zelfsturing, piece of cake?

Er komt heel wat kijken bij de invoering van zelfsturing. Je kunt niet zomaar tegen een team zeggen: vanaf nu zijn jullie zelfsturend, succes ermee!

Mark geeft aan dat autonomie in teams bij de aard van de organisatie moet passen. De doelen van het team moeten in lijn liggen met de doelen van de organisatie. Dat betekent dat er verbinding met de organisatie georganiseerd moet worden. Autonomie moet passen in de structuren, processen, systemen en cultuur van een organisatie. Daarnaast moet je met het team een aantal vragen beantwoorden: hoeveel verantwoordelijkheid hebben ze, wat zijn de doelen, wat zijn de taken en hebben ze de beschikking over een budget?

Waar professionele organisaties mede rekening mee moeten houden is dat een autonoom team betekent dat de individuen autonomie moeten inleveren. Dat kan voor professionals nog best lastig zijn.

Zelfsturing: here to stay?

Voor de invoering van autonome teams heeft Mark nog een paar tips:
‘Denk goed na over waarom je dit wilt invoeren. Voor welk probleem is het een oplossing? Is het de juiste strategie voor jouw organisatie op dit moment? En, als het inderdaad een oplossing is voor een probleem, denk dan na over hoe je dit integraal wilt vormgeven. Hoe zorg je voor de verbinding met de organisatie? En, ook niet onbelangrijk, neem de tijd voor de invoering!’