Hoe houd je koers wanneer betaalbaarheid, schaarste en investeringsdruk botsen?

Bevriezing van sociale huren: winst of zorg?

De recente aankondiging om de sociale huren in 2025 en 2026 te bevriezen lijkt op de korte termijn voor de huurder positief: betaalbaarheid voor huurders staat immers hoog op de maatschappelijke agenda. Maar juist door deze maatregel ontstaan er zorgen over de gevolgen voor de investeringsruimte van woningcorporaties. Die zorg slaat op de mogelijkheid om de noodzakelijke nieuwbouwprojecten, renovaties en verduurzamingsplannen te kunnen uitvoeren die juist op de langetermijn positief zou moeten uitpakken voor diezelfde huurders.

Meer mogelijk dan gedacht: handelingsperspectief in tijden van schaarste

Dat het initiatief van de rijksoverheid gevolgen gaat hebben lijkt wel duidelijk, maar betekent dit dan dat er geen handelingsperspectief is? Wij zien als adviseurs dat er meer mogelijk is dan wellicht gedacht in tijden van schaarste. Het tonen van strategisch leiderschap en intensiveren van samenwerking is wat ons betreft hierbij van doorslaggevend belang.

Leiderschap als katalysator voor vernieuwing

In een eerdere editie van de Rijnconsult Business Review met de titel ‘Schaarste’ werd leiderschap al benoemd als katalysator voor circulaire kansen in de bouw- en infrasector. Het zogeheten materialenpaspoort werd daar beschreven als een krachtig instrument om schaarste en afhankelijkheid van primaire grondstoffen tegen te gaan. Maar, zo stelden de auteurs: de toepassing ervan vraagt om meer dan alleen het “uitrollen” van technologie, het vraagt om duurzaam leiderschap dat verbindt, koers houdt en bereid is bestaande manieren van werken open te breken en vernieuwing mogelijk te maken.

Samenwerking als sleutel in crisistijd

Naast leiderschap is in het verleden gebleken dat eerdere opgaven van vergelijkbare schaal vroegen om collectieve actie, samenwerking dus. Denk bijvoorbeeld aan de economische crisis van 2008, waarin woningcorporaties, bouwbedrijven en overheden in diverse regio’s gezamenlijk investeringsimpulsen wisten te realiseren via publiek-private samenwerkingen. Een voorbeeld als dit laat zien dat juist in tijden van schaarste, vernieuwende samenwerking het verschil kan maken en beoogde doelstellingen kunnen blijven bestaan.

Lessen uit andere sectoren: onderwijs als voorbeeld

Maar er valt over sectoren heen ook veel te leren. Een parallel valt te trekken met de arbeidsmarktkrapte die de onderwijssector al langer onder druk zet. In een ander artikel uit dezelfde Rijnconsult Business Review wordt helder uiteengezet hoe samenwerking tussen overheid, onderwijs en bedrijfsleven – de zogeheten triple helix – werkt als hefboom voor een duurzame en veerkrachtige arbeidsmarkt. Centraal daarin staat het concept van een leven lang ontwikkelen (LLO), dat niet alleen de mismatch op de arbeidsmarkt aanpakt, maar ook mensen en organisaties veerkrachtiger maakt. Een direct gevolg van samenwerking ten aanzien van een vraagstuk dat aanvankelijk een enorme drempel leek te zijn om doelstellingen te kunnen realiseren.

Triple helix als hefboom voor regionale oplossingen

De woningbouwsector kan dus veel leren van manieren van werken die in andere sectoren zijn beproefd. Ook daar is sprake van krapte, zij het wellicht op andere terreinen, zoals personeel, grondstoffen en beleidsruimte. De principes achter triple helix-samenwerking zijn echter net zo toepasbaar: gedeelde verantwoordelijkheid, gezamenlijke leertrajecten en een lange termijnvisie zijn onmisbaar om regionale ambities te realiseren.

Van tegenstellingen naar gedeeld perspectief

De kern: het antwoord op uitdagingen ligt zelden bij één partij. Niet het aanscherpen van tegenstellingen (huurbevriezing versus investeringscapaciteit) brengt ons verder, maar het ontwikkelen van een gedeeld handelingsperspectief. Zoals in beide Rijnconsult-artikelen wordt benadrukt: het is vaak niet de techniek die de bottleneck vormt, maar de organisatiekracht en het leiderschap om vernieuwing te realiseren. Daar zit wat ons betreft dan ook de hefboom.

Tot slot: werken aan veerkracht vraagt om meer dan techniek

Kortom: de uitdagingen binnen de woon- en infrasector zijn naar ons idee te groot om op te lossen met sectorale maatregelen alleen. Strategisch leiderschap, slimme samenwerking en het leren van wat in andere domeinen werkt zijn naar ons idee hefbomen. Nieuwsgierig naar waar wij als Rijnconsult kunnen bijdragen aan het omgaan met veranderende situaties? Neem gerust contact op!

Lees artikel Leiderschap als katalysator van circulaire kansen

Lees artikel Triple Helix als antwoord op arbeidsmarktkrapte