Organisatie onderzoek in het Sociaal Domein

Rijnconsult is de afgelopen jaren gevraagd door gemeenten een aantal onderzoeken in het Sociaal Domein uit te voeren. Wij hebben zodoende recent verdere expertise en veel ervaring opgebouwd met onderzoek in het gemeentelijk Sociaal Domein. En, niet onbelangrijk in deze periode, we hebben deze onderzoeken ook al voor de coronacrisis deels digitaal verricht.

Organisatie onderzoek is een prima middel om te kijken naar de vraag of de organisatie nog wel adequaat op de huidige taken en uitdagingen in het Sociaal Domein is ingericht. Het helpt ook om aan enige reflectie te doen door te kijken waar de organisatie nu staat. Of om eens definitief een einde te maken aan een lang slepende kwestie. Of een vraag te beantwoorden die al langer leeft in de organisatie. Een onderzoek is in deze gevallen een voor de hand liggend middel.

Deze onderzoeken kenmerken zich door gedegen feitenonderzoek, cultuuranalyse en heldere, vaak omwille van de stijl geprezen, rapportages. Ook het roerige speelveld met de pers als het onderzoek openbaar is of wordt, is voor ons een belangrijk aandachtspunt.

Een voorbeeld, we kregen een vraag van een grote gemeente wat er nodig is voor de verdere ontwikkeling van de organisatie van het Sociaal Domein. Resultaat was een ook elders in gemeentelijk Nederland veelgeprezen rapport met helderheid over de positie van de gemeentein het Sociaal Domein, herkenning van de cultuuranalyse, opheldering over de organisatie inrichting en goed en direct uit te voeren aanbevelingen. De aanpak bestond uit startbijeenkomsten, documentstudie, individuele en groepsinterviews, een OCI cultuuranalyse en dialoogmapsessies.

Die laatste twee instrumenten vergen waarschijnlijk enige toelichting.

De OCI (Organisational Culture Inventory) cultuuranalyse is een digitaal uit te voeren methode die wij voor een organisatieanalyse hanteren. Het garandeert snelheid en draagvlak. Het is een meting van de huidige en indien noodzakelijk van de gewenste cultuur in twaalf stijlen in termen van houding en gedrag (bijv. macht, mensgerichtheid, perfectionisme, vermijding etc.). Wij vergelijken deze score met een database van circa een half miljoen organisaties. Dwarsdoorsnedes op verschillende niveau’s (B&W, MT/DT, afdelingshoofden, teamleiders etc.) of op sexe, leeftijd, lengte dienstverband etc. of op functieonderscheid (projectleider, manager, adviseur etc.) zijn mogelijk. OCI kent een wereldwijde toepassing en bestaat sinds 1971. Ook veel Nederlandse overheidsorganisaties in het Sociaal Domein hebben met succes deze cultuurinventarisatie gebruikt. Het systeem werkt sterk grafisch en is dus makkelijk te begrijpen. Er is altijd draagvlak voor de resultaten, omdat men daar zelf (anoniem) aan meewerkt.

Een dialoogmap is een tafelvullend (of “PC schermvullend”) vel met voorgeprinte vragen die de groepsdiscussie structureert. De inhoud van de dialoogmap baseren we op de onderzoeksvraag /de probleemanalyse. Met deze methode is het mogelijk om in een kort tijdsbestek met een grote groep mensen hetzelfde gesprek te voeren, en vervolgens te bespreken en vergelijken. De gespreksonderwerpen worden op een speelse (het lijkt in eerste instantie op een soort ganzenbord), doch dwingende manier in groepjes van vijf tot acht personen besproken en op hoofdlijnen ter plekke en schriftelijk uitgewerkt. In een andere vorm is deze werkvorm ook geavanceerd digitaal beschikbaar als Roadmap.

Een ander voorbeeld is een niet onopgemerkt gebleven onderzoek naar vermeende angstcultuur voor de uitvoeringsorganisatie in het Sociaal Domein van drie gemeenten. De aanpak was hier een literatuurstudie naar het fenomeen angstcultuur, documentstudie, individuele en groepsinterviews, (anonieme) inloopspreekuren en de genoemde OCI cultuuranalyse. Resultaat was een geprezen (ook in de pers) rapport, de aanstelling van een interimmanager, uitrafelen van langlopende kwesties die in de organisatie voor veenbrandjes zorgden en het op meer afstand zetten van de politiek.

Een organisatie onderzoek kan goed helpen problemen in het Sociaal Domein te duiden en op te lossen. Meer informatie? Neem contact op met drs. Erwin van de Pol CMC RVGME, 06-55852411 erwin.vandepol@rijnconsult.nl